نگاهی تحلیلی به جنگ روسیه و اوکراین و تلاش برای ریشه‌یابی آن
افلاطون یک جمله‌ی معروف دارد درباره دموکراسی که احتمالا همه شنیده‌اید: “دموکراسی حکومت احمق‌ها است”.
افلاطون شاید در اثر تجربه‌ی زیسته‌ی خودش به این نتیجه رسیده باشد، وقتی که سقراط، استاد محبوب افلاطون در فرایند دموکراسی، محکوم به نوشیدن جام زهر شد، احتمالا بر اندیشه‌ی افلاطون تاثیر زیادی گذاشت .
ما هم احتمالا در طول تاریخ کشورمان و در زندگی‌مان چنین تجربه‌ای داشته‌ایم؛ این‌که اکثریت الزاما و قطعا بهترین را انتخاب نمی‌کنند و دموکراسی موجب آسیب به کشور و یا زندگی شخصی‌مان شده است.
ما هم احتمالا خیلی از مواقع تجربه کرده‌ایم که “همیشه حق با اکثریت نیست” و حتما دیده‌ایم که اکثریت چیزی را انتخاب کرده‌اند و موجب آسیب به خود و اقلیت جامعه شده‌اند که تن به دموکراسی داده‌اند.
و وقتی در ۲۱ آوریل ۲۰۱۹ زلنسکی با رای ۷۰% از شرکت‌کنندگان در انتخابات ریاست جمهوری اوکراین به موفقیت رسید، من بار دیگر به دموکراسی شک کردم و اعتمادم به این شیوه از حکومت کمتر شد.
حتما می‌دانید و شاید هم نمی‌دانید که ولودمیر زلنسکی رئیس جمهور فعلی اوکراین هیچ سابقه‌ی سیاسی‌ای ندارد و صرفا یک “کمدین” است که طنزهای سیاسی در تلویزیون اجرا می‌کرده و مردم اوکراین “احتمالا” برای دهن‌کجی به دو قطبی ایجاد شده میان دو کاندیدای دیگر که مورد وثوق مردم نبوده‌اند، به زلنسکی کمدین رای داده‌اند.
مثلا فرض کنیم در ایران مهران مدیری یا رامبد جوان با رای بالا به ریاست جمهوری برسند؛ آن‌ها شاید کمدین‌های خوب و حرفه‌ای و موفقی باشند اما هیچ، هیچ صلاحیتی برای ریاست جمهوری کشور ندارند. و یا فرض کنیم یک ورزش‌کار به این سمت برسد، مثل ناصر خان حجازی که دو دوره نامزد انتخابات ریاست جمهوری شد.
ولی اگر تن به دموکراسی دهیم و هم پای اکثریت به ریاست جمهوری یک کمدین رضایت دهیم باید منتظر عواقب آن باشیم. آن هم در کشوری مثل اوکراین که مردمش سابقه‌ی تظاهرات علیه نتایج انتخابات را دارند و چیزی شبیه به انقلاب‌های رنگی (!) در آن رخ داده است، زمینه‌ی مخالفت آن 30٪ با نتیجه‌ی انتخابات اتفاقی مسبوق به سابقه بود. ولی این مردم در سال ۲۰۱۹ به ریاست جمهوری یک کمدین تن می‌دهند! آن هم شخصی که در کمپین انتخباتی‌اش به زبان روسی، تعمدا، صحبت کرد تا رأی مردمان استان‌های شرقی اوکراین را به دست بیاورد و مردم آن زمان به این مساله توجه نکردند آن هم علی‌رغم اهمیت مبحث زبان میان اوکراینی‌ها.
نمی‌خواهم بگویم که اگر رییس جمهور اوکراین کسی جز زلنسکی بود قطعا امروز شاهد حمله‌ی روسیه به اوکراین نبودیم، اما مطمئن هستم شما هم قبول دارید که یک دولت مرکزی قدرتمند و سیاست‌مدار که اصول مذاکرات بین‌المللی را به خوبی می‌داند، می‌تواند نجات بخش یک کشور و مردمان آن از بسیاری از بحران‌ها باشد .
شاید چاره‌ای نداریم که بپذیریم؛ به جز این‌که سیاست‌های فدراسیون روسیه غیرقابل بازگشت است، انتخاب اشتباه مردم اوکراین و نیز دموکراسی را در ضعیف‌ترین سطح آن اجرا کردن، از دلایل جنگ میان روسیه و اوکراین است.
پس من نیز هم صدا با افلاطون می‌گویم: دموکراسی حکومت احمق‌ها است.
پی‌نوشت ۱: من اساسا با جنگ و جنگ‌طلبی مخالفم و با دفاع از وطن و جان و مال موافقم و اساسا حمله‌ی روسیه به اوکراین را تایید نمی‌کنم. آن‌چه در این متن آمده است صرفا ریشه‌یابی یکی از دلایلی است که دیوار اوکراین را کوتاه کرد تا دشمن راحت‌تر وارد خاک این کشور شود .
پی نوشت ۲: رضا یزدانی قطعه‌ای را اجرا کرده است با نام ” آتش بس “، با آهنگ‌سازی خودش، تنظیم بهروز پایگان و ترانه‌ای از احسان رعیت؛ که به نظرم شنیدنش به ویژه در این روزها خالی از لطف نیست. ( قطعه‌ای که با نگاهی به ترانه imagine از جان لنون بوده است. )
